Esej o aktualności przesłania „Wywiadów korsarskich” Pasoliniego
„Wywiady korsarskie o polityce i życiu” Pier Paolo Pasoliniego to kolejna z naszych książek, która zainspirowała powstanie wnikliwego eseju literacko-politycznego. Swoje refleksje na podstawie jej lektury opublikował na łamach magazynu „Mały format” publicysta „Krytyki Politycznej” Tomasz Kozak. Autor podkreśla przede wszystkim aktualność myśli Pasoliniego, także – a może szczególnie – w odniesieniu do sytuacji społeczno-politycznej w Polsce.
Autor „Teorematu” mówi o zjednoczeniu Włoch, włoskim faszyzmie i neokapitalizmie, o kompromisach włoskiej lewicy z chadecją – ja jednak czytam „Wywiady” tak, jakby mówiły o współczesnej Polsce. Wynika to stąd, że ten zbiór dialogów, ankiet prasowych, zapisów debat i przemówień, powstał jako radykalna odpowiedź na dialektykę, która formuje również i mnie, nas, tu i teraz. Chodzi o formowanie się narodu, „fatalnie zakończone sklerozą faszystowską” – stwierdza Tomasz Kozak. Wysnuwa stąd wniosek, że „skrypty, jakie [Pasolini] skompresował w archiwum, mogą pomóc polskiej lewicy w jej aktualnych bataliach”.
Autor eseju zgadza się z przekonaniem włoskiego intelektualisty, że w społeczeństwach Zachodu doszło do zaniku tradycyjnych klas ludowych: Chłopi i robotnicy we Włoszech nie istnieją, albo właśnie przestają istnieć na poziomie świadomości klasowej, ponieważ świadomością dominującą, w sumie jedyną – stała się pseudoświadomość mieszczańska. Jako stan osiągnięty lub aktualnie osiągany, konstytuuje ona mentalność korupcyjnego hedonizmu. Istnienie chłopów i robotników jest więc wyłącznie somatyczne – gdyż w wymiarze ekonomicznym i kulturowym finalizuje się transformowanie ich w drobnomieszczan.
Tomasz Nowak przypomina, że Pier Paolo Pasolini opowiadał się w obliczu tych przemian kulturowych za skoncentrowaniem sił lewicy na walce klasowej w obszarze ekonomii. Hegemonia burżuazji w obszarze nadbudowy stała się tak przygniatająca, że walkę trzeba toczyć w obszarze bazy. Nie tylko z powodów normatywnych, czyli pod dyktando przekonania, że ruch oporu właśnie tam powinien się konsolidować. Ważniejsza była i będzie presja samej realności – w realu bowiem rzeczywista walka tli się jeszcze na gruncie najniższym, najbardziej podstawowym. Tutaj więc trzeba reorganizować walkę klas 3.0 (po dziewiętnasto- i dwudziestowiecznej). Tak myśli dziś znaczna część lewicy, a Chat PPP nierzadko jej sekunduje. „Wojenka kulturowa” nie ma sensu. Trzeba wrócić do walki ekonomicznej – opisuje autor eseju. Sam jednak polemizuje z takim kierunkiem myślenia, podkreślając konieczność walki politycznej również na płaszczyźnie kulturowej: Pasolini twierdził, że resztki dawnych klas są wciąż obecne, ale konflikty między nimi rozgrywają się jedynie na poziomie ekonomicznym, gdyż kulturowo wszyscy zostaliśmy ujednoliceni. Kutasini powinien uświadomić mu błąd w ocenie sytuacji. I podkreślić: konflikt trzeba zredefiniować w kategoriach kulturowych, ponieważ lewica musi zburzyć hegemonię złej kultury oraz zbudować własną. W tym celu musimy przecwelić drobnomieszczan, czyli samych siebie. Zelektryzować, zintegrować i zreorganizować nas wszystkich nowym kodem kulturowym.
Czytaj całość: Mały Format (malyformat.com)
Książkę można kupić tutaj: https://glowbook.net/produkt/wywiady-korsarskie-o-polityce-i-zyciu-1955-1975/
